De neushoorn

Fysieke beschrijving en soorten

Neushoorns zijn al zestig miljoen jaar op de wereld. In de oertijd waren er 165 verschillende soorten, nu nog vijf. Er zijn twee Afrikaanse neushoorn soorten: de witte neushoorn en de zwarte neushoorn. In werkelijkheid zijn ze beiden grijs. “Wit” is een verbastering van het afrikaanse woord voor breed en slaat op de bek van het dier. De brede lip van de witte neushoorn is bedoeld om mee te grazen. De zwarte neushoorn heeft een langere lip en een langere nek, waardoor deze soort makkelijker voedsel uit bomen kan plukken.

De witte neushoorn is de grootste. Hij wordt maximaal 3.600 kilo zwaar met een lengte van kop tot staart van zo’n 4 meter. De dieren worden in het wild gemiddeld tussen de 30 en 45 jaar, de witte neushoorn kan tot ongeveer 60 jaar oud worden.

Beide soorten hebben twee achter elkaar geplaatste hoorns die bestaan uit hoornstof: dezelfde stof waarvan nagels en haar zijn gemaakt. Er zit geen kern van been in, zoals bij de hoorns van een koe. De hoorn groeit elk jaar ongeveer 7 centimeter, maar slijt ook.

De neushoorn is erg bijziend. Van tien meter afstand ziet hij geen verschil tussen een mens en een boomstronk. Daarentegen ruiken neushoorns uitstekend. Aan hun grote neusgaten kun je dat al zien. Als de wind hun kant op staat, kunnen ze je van kilometers afstand ruiken. Ook kunnen ze goed horen. Neushoorns zijn onevenhoevige, net als paarden. Een afdruk van een neushoornpoot is heel makkelijk te herkennen aan de drie grote tenen.

Leefgebied en voedsel

Neushoorns leven in terrein varierend van vochtig bergland tot halfcroog terrein met struikgewas. De witte neushoorn geeft de voorkeur aan de drogere landschappen, voornamelijk savanne, hij eet voornamelijk gras. De zwarte neushoorn heeft een gevarieerder dieet van kleine twijgjes, bladeren, vruchten en lianen, naast savannegras. Neushoorns zijn geen herkauwers. Ze kauwen net als wij hun eten alleen maar als ze het net in hun mond genomen hebben. Daarna is het gewoon éénrichtingsverkeer. Je zult een neushoorn dan ook nooit als een koe rustig kauwend in het gras zien liggen.

Voortplanting en leefwijze

Neushoorns leven meestal alleen. Alleen de witte neushoorn leeft soms in kleine groepen en de eerste drie of vier jaar leeft een neushoornjong bij zijn moeder. Daarna gaan ze hun eigen weg. Neushoorns laten aan elkaar en aan andere dieren met hopen poep zien en ruiken welk gebied van hen is. Vrouwtjes laten nog wel eens andere neushoorns in hun gebied toe, maar mannetjes niet. Komt er toch een andere neushoorn, dan sproeit het mannetje urine op boomstronken en rotsen om aan de ander te laten ruiken dat het zijn terrein is. Is dat niet voldoende, dan komt de hoorn er aan te pas. Alleen in de paartijd zoeken mannetjes en vrouwtjes elkaar op.

Gevaren

Van nature hebben neushoorns weinig vijanden. Een jong dier kan wel eens gepakt worden door een groot roofdier, maar als die de moeder achter zich aan krijgt, is hij nog niet jarig. Wanneer de neushoorn iets hoort of ruikt dat gevaarlijk kan zijn, is hij beslist geen log langzaam beest. Een neushoorn stormt als het nodig is met een snelheid van vijftig kilometer per uur op zijn vijand af. Vaak hoeven ze dat niet te doen, want andere dieren laten de neushoorn liever met rust.

“Zwarte neushoorn” in Afrikaanse talen:
Afrikaans: Swartrenoster
Xhosa: Mkhohombe
Shona: Chipenbere
Zulu: uBhejane / Ubejane
Venda: Thema
Tswana: Tshukudu
Lozi: Sukulu
Sotho: Makgale
Shangaan: Mhelembe
Swahili: Faru