Qosqo betekende voor de Inca’s Navel van de wereld. De stad Cusco is naar verluid gesticht door Manco Capac en zijn zus en echtgenoot Mama Ocllo. Ze waren door de zonnegod Inti vanuit het Titicacameer gezonden om een plek te vinden waar hun gouden staf in de aarde zou zinken. Die plek was Cusco, het Rome van de Inca’s op 3400 meter hoogte.
Inca Pachacutec maakte in de tweede helft van de 15e eeuw van Cusco een metropool met prachtige stenen gebouwen. Hij regeerde bijna veertig jaar en was een van de grootste vernieuwers van de Andes. De man wordt nu weer geeerd met een modern stenen standbeeld in het zuiden van de stad.
Toen de spanjaarden zeventig jaar later in Cusco arriveerden, waren ze onder de indruk van de orde en pracht van de stad. Maar hun aandacht ging in eerste instantie naar de edelstalen rijkdommen die ze uit de oude tempels roofden en omsmolten tot makkelijk te vervoeren staven. Omstreeks 1535, toen Lima werd uitgeroepen tot hoofdstad van de nieuwe Spaanse kolonie, was Cusco van al haar rijkdommen beroofd en hadden ze geen belangstelling meer voor de stad en omliggende regio. De Spanjaarden verplaatsten hun aandacht naar Bolivia en het zilver dat ze daar vonden.
Vanaf 1911 kwam Cusco weer in de belangstelling, na de ontdekking van de Inca-stad Machu Picchu door Hiram Bingham. De stad is uitgegroeid tot toeristische uitvalsbasis voor tochten naar deze beroemde toeristische attractie.
Het meest opmerkelijke aan Cusco is de architectuur. De Europeanen bouwden hun eigen bouwwerken op de fundamenten van die inca’s. Maar toen in 1650 een aardbeving de stad trof, storten veel koloniale gebouwen in, terwijl de oorsponkelijke Inca-gebouwen bleven staan.
Het centrum van de stad bestaat hoofdzakelijk uit smalle straatjes en nette pleintjes. Er staan voornamelijk koloniale huizen met bewerkte houten balkons. Cusco is een levendige stad met een fijn klimaat, mooie gebouwen en een bruisend uitgaansleven: een heerlijke stad om in te wonen.
Het Plaza de Armas was in de tijd van de Inca’s het exacte middelpunt van het inca-rijk. Het plein was omgeven door paleizen. Dit was de plek waar de belangrijke religeuze plechtigheden plaatsvonden. De grond was bedekt met wit zand, schelpen, goud en zilversnippers. Nu is het Plaza de Armas een van de mooiste koloniale pleinen van Zuid-Amerika.
’s Avonds biedt het Plaza de Armas een zeer spectaculaire aanblik. De verlichting is werkelijk prachtig! Aan het plein tref je de prachtige Catedral. De bouw van de kathedraal begon in 1559 en heeft een eeuw geduurd. Het is gebouwd in Spaanse Renaissance stijl met Inca vakmanschap.
Op de zuidoost hoek van het Plaza de Armas vind je wellicht de mooiste kerk, de Iglesia de la Compania de Jesus. De bouw van deze jezuietenkerk met barokke gevel en rijkversierde interieur heeft bijna een eeuw geduurd.
Hogerop in de stad ligt het San Blas plein. In de straatjes rondom dit plein vind je veel cafes en restaurantjes. Op zaterdag wordt hier een handwerkersmarktje gehouden.
